Irene Pronk is sinds september vorig jaar directeur van de Leidse Schouwburg en de Stadsgehoorzaal, het oudste nog in gebruik zijnde theater van Nederland. Voordat ze in Leiden aan de slag ging gaf ze leiding aan Theater het Kruispunt in Barendrecht. We vroegen aan Irene, hoe zij die overgang heeft beleefd en hoe het op dit moment gaat in Leiden? En wat volgens haar de grootste uitdagingen voor de theatersector zijn?
Hoe was het voor jou om vorig jaar de overstap te maken van Theater de Kruispunt naar de Leidse Schouwburg en Stadsgehoorzaal?
Spannend en vooral uitdagend. Ik heb mijn oude club na zes mooie jaren met een verbouwing en een herziene organisatie en inhoud vol vertrouwen achter kunnen laten. Het voelde heel natuurlijk om het stokje over te dragen aan Chantal Kradolfer. Leiden kwam op mijn pad en ik bewandel het nu met stevige schoenen aan. Want ook hier is het geen rechte, maar een hobbelige weg met lekker veel bochtenwerk. Wat wil je na twee jaar leven in de grootste crisis die voor cultuur denkbaar is. Ik ben terecht gekomen in een organisatie die zin heeft om met me mee te crossen om onze twee monumentale podia van eigentijdse dynamiek te voorzien en onze nieuwe missie ‘verhalen samen brengen’ vorm te geven.
We horen van verschillende kanten dat de kaartverkoop erg tegenvalt deze dagen. Hoe gaat het sinds de heropening bij jullie in Leiden?
Je vraagt het na een week met een mega hoge zaalbezetting, maar niets is wat het lijkt. Ook bij ons is het duwen en trekken. We hebben nog ongebruikelijk veel (doorgeschoven) voorstellingen en concerten tot de zomer staan, geen doen voor de marketingafdeling. Maar we ontvangen onze gasten met een grote glimlach en zijn dankbaar voor iedereen die wél komt. Zij zijn namelijk onze beste ambassadeurs. Ik zie de mensen genieten en dat vertellen ze thuis, op school en op hun werk. Ik heb dus vertrouwen, maar niet zonder ondertussen keihard alle registers open te trekken: wij zijn open, leuk, warm én live!
En wat ook tof is, onze telefoon staat roodgloeiend vanuit de zakelijke en wetenschappelijke markt. Leiden is dit jaar European City of Science, na een valse covidstart, komt het los. Wij hosten in onze Stadsgehoorzaal en de Leidse Schouwburg waanzinnige evenementen, alles tot in de punten verzorgd en ontzorgd zodat ook al die bezoekers weer doorvertellen hoe goed wij in ons vak zijn!
Wat zijn volgens jou de grootste uitdagingen voor de sector op zowel de korte als lange termijn?
Op de korte termijn willen we in onze sector eigenlijk maar een ding en dat is dat de mensen weer de kracht van de live beleving in onze theaters gaan ervaren. Ik merk sinds we weer open zijn hoe enorm ons publiek geniet, van muziek, woord en beweging, maar ook van het samenzijn. Het lijkt ook of ze het minder vanzelfsprekend vinden, alsof er een besef is dat onze rijke cultuursector een enorm groot goed is en mensen dat is het, wees er zuinig op!
Op de lange termijn zullen we onze door elkaar geschudde sector weer bijeen moeten rapen. Op alle niveaus is er onzekerheid en zoekt iedereen naar een nieuwe balans. Dit merk je in je team, maar uiteraard ook financieel en in relatie tot je stakeholders. Er moet door staat, provincie en stad met spoed echt veel meer geïnvesteerd worden in onze sector. We zullen jaren moeten bouwen en herijken en ik wens vurig dat we daar tijd en middelen voor zullen krijgen. Dit is namelijk juist hét moment om te durven kiezen.
Zo kiezen wij in Leiden juist nu voor die voorstellingen, klassieke concerten of maken eigen producties die ons iets vertellen over waar we nu staan in de wereld. Zonder dogmatisch te zijn willen we graag een plek zijn waar de vragen gesteld kunnen worden. We trekken hier ook een nieuwe programmamaker voor aan en zetten hiermee in op nieuwe verbindingen en dus nieuw publiek. Er groeit voor mijn ogen een generatie op die niet alleen te weinig in aanraking komt met ons vak, maar ook voor grote mondiale vraagstukken staat. Wij willen die mensen betrekken en aan het woord laten. Ik weet zeker dat plekken zoals schouwburgen, bibliotheken en concertzalen nog belangrijker ankers in stedelijke omgeving kunnen gaan vormen.
Laten we daarom veel meer samenwerken, genereus zijn naar elkaar als podia en zo samen bouwen aan een divers en duurzaam veld. Precies om die reden wisselen wij onder andere met de De Kunstmin en de Goudse Schouwburg kennis, programma’s en netwerken uit onder de noemer Theaterdelta. Als iedereen dat gaat doen komen alle aftakkingen vanzelf samen in een mooie zee van verhalen.
Voorafgaand aan de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen is bij jullie in de Leidse Schouwburg het VSCD stembusakkoord gepresenteerd. Hoe is deze door de lokale politiek ontvangen en hoe ziet de toekomst er na de verkiezingen uit?
Het was nogal uniek dat álle partijen kwamen tekenen. Daarnaast was het ook fijn om samen met alle podiumkunstorganisaties te ervaren dat de politiek de cultuursector in Leiden van groot belang acht. Ik beschouw al die partijen als collega’s, vaak willen we hetzelfde hooguit in andere bewoording. Wij strijden in Leiden voor meer ruimte voor experiment, voor nieuwe makers en voor durf en lef. In een stad die zo rijk in haar cultureel erfgoed zit is het van belang aan die stenen eigentijdse verhalen toe te voegen.
Tegelijkertijd zijn die stenen nogal duur in onderhoud en daardoor sijpelt al jaren geld uit de inhoud weg naar de muren die niet kunnen spreken. Ik wil van die discussie af: zorg met ons goed voor die geweldige gebouwen gemeente, zorg dat ik mijn weerstandspositie kan verbeteren en dan regel ik de beste eigentijdse prikkelende inhoud. Momenteel worden onze panden verduurzaamd, van zonnepanelen tot duurzame luchtbehandeling en verlichting, het gaat hier om serieuze investeringen die er voor zorgen dat we vooruit kunnen. Met de inflatie en de hoge energierekening in het verschiet vrezen we allen voor hoge kosten en dat mensen de hand op de knip houden. Ik hoop dat een nieuw college daar rekening mee zal houden en ondertussen ga ik vol inzetten op meer samenwerking in deze prachtige stad met een hele mooie cultuursector.
Wat heeft de theatersector volgens jou nodig om door de huidige crisis heen te komen?
Eigentijdse denkers en doeners die de huidige tijdgeest aanvoelen en in volle vaart samen vooruit gaan!
