Sinds 2018 wil de rijksoverheid een betere spreiding van welvaart over de regio’s buiten de Randstad. Hiervoor is de visie Elke regio telt opgesteld, waarbij geld beschikbaar wordt gesteld via Regio Deals. Een van de factoren in de visie is cultuur. Hiervoor moeten regio’s zelf een aanvraag schrijven waarin cultuur wordt opgenomen als stimuleringsdoel. Aanvragen voor de zesde en laatste tranche zijn nu opengesteld tot en met 31 oktober. Een VSCD-lid dat ervaring heeft met de stimuleringsgelden uit de Regio Deal is Paul L’Herminez, directeur van Theater de Hofnar te Valkenswaard.
Foto: Paul L'Herminez, door Arman Ramzi
Met de Theater de Hofnar is Paul onderdeel van het Brabantse samenwerkingsverband Wonka Podia. In het gesprek met Paul gaan we dieper in op de voordelen die de samenwerking heeft gebracht voor de regionale economie, het vestigingsklimaat en over de rol van lokale en landelijke politiek. Want zonder de samenwerking was het verkrijgen van de stimuleringsgelden uit de Regio Deal wellicht niet gelukt.
Nog even over de samenwerkende Wonka Podia. Hoe staan jullie er op dit moment voor?
Goed! Wij zijn gaan samenwerken omdat we elkaar aardig vonden. En we dachten, waarom schrijven we vijf keer hetzelfde promostuk voor een productie die in onze vijf theaters staat? En: beter acht zalen regionaal dan drie lokaal. Dus we leggen onze programmering naast elkaar en zoeken naar de optimale regionale invulling. Hierdoor creëren we ruimte voor meer nieuwe en kleinere initiatieven. Impresariaten zijn hier blij mee. We werken sinds een jaar met hetzelfde kaartverkoopsysteem. Met de bedoeling om komend seizoen kaarten van elkaar te kunnen verkopen. Samenwerking moet wel organisch ontstaan. Als het wordt opgelegd door geld of een overheid, dan werkt het niet. En er moet gelijkwaardigheid zijn, ook tussen een paar kleintjes en een hele grote. De beste incentive is om dingen gemeenschappelijk te willen en kunnen regelen, met en voor elkaar. Ook is een relatief kleine afstand tot elkaar wel handig.
Hoe heeft de samenwerking effect op de bezoekers?
We hebben een categorie kunnen starten; No Dutch Required, niet Nederlandstalige en internationale producties. Ook konden we snel handelen tijdens corona door een streaminginstallatie aan te schaffen. Dat was een gezamenlijke investering, mogelijk gemaakt dankzij de samenwerking. Die gebruiken we nu nog. Niet zozeer voor de livestreams maar wel voor georganiseerd vertonen van opnamen. Dat is heel succesvol, zo is het Brabants kampioenschap Tonpraten heel groot bij ons. En dankzij de Regio Deal kunnen we ook één keer per jaar een bijzondere jeugdvoorstelling schenken aan alle klassen 5 & 6 van al onze basisscholen. Inmiddels hebben WildPark en Maas Theater ieder ruim 70 voorstellingen gespeeld voor ruim 9.000 kinderen.
Over de Wonka Podia en de Regio Deal: De regio rondom Eindhoven heet de Brainport Regio, heeft in verschillende tranches een regio-enveloppe toegekend gekregen. Hoe hebben de stimuleringsgelden een plek gekregen binnen de Wonka Podia?
Stichting Brainport Development heeft contact met ons gezocht om een plan te schrijven. Het doel was meer regionale spreiding. Wij werkten al samen, regionaal. Dat was hun trigger om ons te benaderen. We waren regionale schouwburgen met één aanspeekpunt en een gemeenschappelijk belang. Ons plan werd een acceptabel plan dat echt regionaal gedragen werd. Daar waren ze heel blij mee. Dat geld gaf enorme stimulans in onze samenwerking die daarmee een vlucht heeft gekregen. We kunnen meer investeren. We hebben het toen wel te druk gekregen om een aantal ambities van de Wonka verder uit te werken. Maar we zijn nu druk met het uitvoeren van de projecten die we nu kunnen doen. De podia hebben trouwens zelf de Regio Deal gelden gelijkelijk gematched.
Was toekenning in de Regio Deal ook gelukt als er geen samenwerking was geweest?
Waarschijnlijk niet, in ieder geval veel moeilijker. Brainport Development was echt op zoek naar een samenwerkingsverband om mee in gesprek te gaan. Je ziet nu dat veel andere instellingen bij ons in de buurt ook de samenwerking zijn gaan opzoeken. Ze hebben gezien hoe vruchtbaar dat is.
De grootste werkgever in de regio is ASML. Wat voor waarde kent ASML toe aan cultuur in de regio?
We schrijven een plan voor ASML. Het is voor hen bijvoorbeeld belangrijk dat grote internationale voorstellingen hiernaartoe kunnen komen. Zij zijn op zoek naar partijen die de leefbaarheid in de regio kunnen verbeteren. Wij zijn zo’n partij en, wederom, een aanspreekpunt. Inmiddels zijn de Wonka Podia een Stichting geworden. Bij dit alles komt een investering vanuit ASML omdat ze belang hechten aan het vestigingsklimaat. Voor hen is het van groot belang dat er positief naar de regio wordt gekeken en dat het leefklimaat wordt gestimuleerd. Ook omdat er zoveel toeleveringsbedrijven in de regio zitten. Dat zij hierin investeren zegt iets over de waarde die cultuur hierin heeft.
Hoe belangrijk is cultuur dan voor het vestigingsklimaat?
Sport en cultuur is één van de vijf pijlers. De andere zijn onderwijs, mobiliteit, wonen en economie. Zo zwaar is de pijler cultuur dus. Bijvoorbeeld; als een expat gezin hier komt wonen en er zijn kinderen die tieners zijn, dan is het belangrijk dat er ook een punkpodium is, een alternatieve underground scene. En ook opera en alles ertussenin. Dat hoeft niet heel groot te zijn maar als het er niet is, is dat een tekortkoming, een minpunt in het vestigingsklimaat. Zo ziet ASML dat en dat geldt ook voor regio’s waar geen multinational gevestigd is. Het wordt door de wensen van buitenlandse bedrijven soms duidelijk dat Nederland in vergelijking met andere landen achterloopt in ontwikkeling als het gaat om kunst en cultuur. We vinden het minder belangrijk, we zijn calvinistisch.
Als je een advies zou mogen geven, wat adviseer je andere VSCD-leden?
Met name als je in een regio zit, zoek samenwerking op. Op allerlei manieren, marketing, programmering, techniek, noem maar op. Je kunt alleen maar winnen. Gezamenlijk de regio aanvliegen. Niet telkens het wiel opnieuw uitvinden. Het kan in deze wereld geen kwaad om elkaars problemen naast elkaar te leggen. En zoek zeker samenwerking op als het gaat om een aanvraag binnen de Regio Deals, nog voordat de aanvraag wordt ingediend.
Vooral voor het vestigingsklimaat buiten de Randstad is cultuur daarin onmisbaar. Kijk naar het verhaal van ASML. Ook van grote waarde voor een regio waar geen multinational zit.
